Hoe ik ontpopte doorheen de opleiding...

Vier jaar geleden begon mijn avontuur in de opleiding lager onderwijs. Als mensen mij spraken over het vak 'muzo' hoorde ik het in Keulen donderen. In mijn jeugdjaren kregen we nog niet echt muzo op school. Ik herinner me dat we voornamelijk knutselden en af toe een liedje zongen. Ik denk niet dat we bijvoorbeeld ooit een dramales gekregen hebben. Muzisch taalgebruik hield voor ons in dat we gedichten vanbuiten moesten leren en komen voordragen voor de klas. Dit deed ik helemaal niet graag en ik was er ook echt niet goed in.Voor het schoolfeest stak onze klas wel bijna elk jaar vrijwillig een dansje ineen. Hier deed ik steeds met mee ook al was ik hier niet super sterk in.

Ons afscheidsfeest in het zesde leerjaar was wel vrij muzisch. Ik herinner me nog dat we een toneel ineen mochten steken rond het thema 'zon, zee en strand'. We hebben toen ook de tekst van het nummer ‘The lion sleeps tonight’ veranderd in een tekst over de leerkrachten. We zongen het allemaal uit volle borst! 

In het middelbaar kreeg ik het vak Nederlands Expressie waarbij we vooral toneeltjes naar voor moesten brengen. Hetgeen ik me daar nog het beste van herinner is dat we in groepjes van drie à vier personen de tekst ‘Assepoester’ van Roald Dahl verdeelden en er zelf onze eigen creatieve toets aan mochten geven. Ik denk dat dit in het tweede middelbaar was. 

Elk groepslid moest toen zijn eigen stukjes vanbuiten leren waarbij het de bedoeling was dat we veel intonatie gebruikten en onze stem aanpasten aan het personage. Om het zo echt mogelijk te doen lijken, mochten we zoveel accessoires meebrengen als we zelf wouden.

In het zesde middelbaar moesten we dan met alle leerlingen ‘Den Avond’ ineensteken. Dit is een jaarlijks spektakel van de zesdes in het Sint-Lodewijkscollege met muziek, dans en toneel voor de ouders, leerkrachten, oud-leerlingen… Het thema in mijn jaar was ‘Lost in time’. Het toneel draaide rond terug gaan in de tijd met een teletijdmachine. Ik heb toen samen met een ander meisje het nummer ‘When you were young’ gezongen.

Het is dus duidelijk dat ik het grootste deel van mijn muzische voorkennis aan het middelbaar te danken heb. Daarmee wist ik nog niet dat muzo, een vak waar ik eigenlijk nog nooit van gehoord had, zo'n belangrijke rol zou spelen in het onderwijs. Ineens werd ik ondergedompeld in verschillende deeldomeinen waarvan ik niet wist dat ze bestonden.

Ik vatte de lessen steeds met veel enthousiasme aan, maar ik voelde mij zeker in het begin toch niet altijd op mijn gemak. De opdrachten waren soms zo open terwijl ik dat niet gewoon was, je moest jezelf durven zijn en je durven tonen... Niet evident voor het verlegen meisje dat ik in die tijd nog was! Bovendien had ik bij vrije opdrachten steeds schrik dat ik als enige niet op ideeën zou komen. Ik weet dat bij muzo het proces telt en niet het resultaat, maar voor mezelf heb ik steeds een doel nodig om naar toe te werken. Trainen voor mijn topsport doe ik bijvoorbeeld ook niet zonder doel. En als je in het lager en middelbaar onderwijs nooit gewerkt hebt aan ruim denken en kijken, ben je het niet meer gewoon om je creativiteit aan te spreken. Daardoor was het soms een moeilijke zaak voor mij om op originele ideeën te komen. Zo kwam ik bij de sessie rond creatief denken totaal niet gemakkelijk op ideeën. Gelukkig heb ik ondertussen mijn creativiteit herontdekt en ben ik ook gegroeid in het geloof in mijn eigen kunnen.

Het domein dat ik steeds het liefste deed en het beste kon was 'beeld'. In mijn vrije tijd was ik dan ook altijd al graag bezig met macramé, schilderen, juwelen maken... Bij dit domein heb ik wel heel wat nieuwe materialen leren kennen om met kinderen mee te werken. In mijn lagere school heb ik eigenlijk nooit meer gezien dan kleurpotloden, stiften, verf, crêpepapier en geribbeld karton. Dus als je dan ineens materialen leert kennen als houtskool, ecoline, klei, Fimo-klei... dan besef je wat je zelf als kind gemist hebt! Kinderen zijn nieuwsgierig, willen met nieuw materiaal leren werken.

Ik ben nog altijd dankbaar dat ik in de opleiding eens een workshop kalligrafie heb mogen doen. Want ook dit is iets waar ik me ondertussen echt graag mee bezig houd! Wat ik zeker nog nooit zal vergeten is de les met Kristof Van Gestel waarbij we eerst op een groot papier de omtrek van allerlei voorwerpen die we van thuis hadden meegebracht tekenden. Het gekke was dat we niet met de vormen van de voorwerpen gingen werken, maar met de vormen die verschenen tussen de voorwerpen, de restvormen. De restvormen tekenden we nadien over op kalkpapier. Deze knipten we vervolgens uit. Nadien legden we deze vormen op gekleurd papier, omlijnden we de omtrek weer met stift en knipten we ze opnieuw uit. Met deze vormen mochten we zelf een compositie maken op een wit blad. Of we ons werk al dan niet een titel gaven, mochten we zelf kiezen.

Daarna gingen we nog wat verder. Met de restvormen die overbleven in gekleurd papier gingen we aan de slag met stof. Het was de bedoeling dat we enkele vormen die nog overbleven, overnamen op stof en hiermee zelf een compositie (gelijk wat in ons opkwam) gingen maken. Dit was zo een opdracht waarbij ik de eerste 5 min. dacht: Oh my God, ik heb als enige totaal geen idee wat ik ga maken! Iedereen was al bezig en ik keek maar rond zoekend naar inspiratie. Gelukkig gaf een stuk stof dat ik opeens zag liggen mij een ingeving. Ik vond dat het stuk stof mij uitnodigde om er een schoudertas van te maken. Zo creëerde ik dus een leuke tas waarop ik uitgeknipte vormen uit een andere soort stof naaide.

De resultaten zien na zo'n vrije opdrachten vond ik echt boeiend want ze waren super uiteenlopend! Ik heb nog niet de kans gehad om zoiets in mijn stage toe te passen, maar ik heb nog genoeg kansen.
Als wij zo'n vrije opdrachten moeten uitvoeren kan ons dat wat stress bezorgen, maar voor leerlingen kan dat die net verminderen. Er zijn namelijk geen ‘regels’ waaraan de kinderen zich moeten houden. Niemand kan uit de boot vallen.

Restvormen overnemen op kalkpapier en gekleurd papier

Een compositie maken met restvormen uit gekleurd papier

In muziek was ik redelijk goed als het op zingen aankwam. Ik had namelijk al wat ervaring door 'Den Avond'. In het zesde middelbaar ben ik ook geregeld bij iemand thuis gaan repeteren voor zang omdat die persoon vond dat ik wel talent had. Maar ik had en heb nog steeds weinig ritmegevoel en ben niet zo sterk in andere onderdelen van muziek. Dit onderdeel houdt trouwens veel meer in dan ik verwacht had!

Bewegingsexpressie en drama waren voor mij de domeinen waarbij ik het meest schrik moest overwinnen. Ik ben niet de persoon die me graag op de voorgrond plaatst. Daardoor durfde ik me niet echt laten gaan in deze domeinen. De vertelnamiddag heeft mij voor het vak drama echt een vertrouwensboost gegeven. De kinderen die kwamen kijken waren erg enthousiast en dat gaf me echt een kick! In de loop van de opleiding ben ik deze domeinen dan ook bijna even plezierig beginnen vinden als beeld.

Muzisch taalgebruik was een deeldomein waarin ik niet uitblonk, maar waarin ik zeker ook niet slecht was. Ik merkte namelijk dat de meeste medestudenten hier minder goed in waren dan ik, dus dat gaf me wel een goed gevoel.

De eerste muzoles die ik gaf in het tweede leerjaar herinner ik mij nog erg goed. Ik vond het jammer dat ik toen meteen zo'n moeilijke les moest geven. Het was namelijk de geïntegreerde muzoles die we in duo hadden gemaakt na het bezoek aan het MSK. Deze les was voor deze leeftijdsgroep eigenlijk veel te hoog gegrepen. Maar ik zat nog maar in mijn eerste jaar stage terwijl anderen deze les in het derde of vijfde leerjaar konden uitvoeren. Ik had toen eerlijk gezegd liever eerst eens een 'gewone' les muzo gegeven. Maar ik heb er wel veel van bijgeleerd!

Het leren integreren van meerdere muzische domeinen in één les is iets dat voor mij echt een verrijking was! Muzolessen werden ineens nog leuker en uitdagender! Leerlingen die het ene domein misschien niet zo fijn vinden, worden toch nog gemotiveerd omdat ze het andere domein wel plezant vinden. Daarnaast kunnen ze het talent dat ze mogelijk in het ene domein hebben, inzetten bij het andere domein.

Iets waar ik tijdens mijn voorbije stageperiodes steeds erg op gelet heb, is dat er een veilig klimaat heerst in de klas. Zo laat ik kinderen vaak in groepjes werken om de samenwerking te stimuleren. Ook op vlak van respect voor elkaar sta ik echt op mijn strepen. Fouten maken mag zeker! Je kan er enkel uit leren.

Door de ervaring die ik ondertussen opgedaan heb, ben ik gegroeid in het faseren van een opdracht. Complexere opdrachten leg ik nu in korte stapjes uit die ik op bord schrijf. Ik maak er ook een gewoonte van om een lastige instructie door de leerlingen te laten herhalen. Zo weet ik zeker dat de leerlingen de opdracht snappen en hebben de zij die nog niet mee waren de opdracht nog eens opnieuw gehoord.

In mijn lessen probeer ik kinderen die goed meewerken zoveel mogelijk positief te bekrachtigen en laat ik leerlingen die iets anders willen doen dan de oorspronkelijke opdracht hun ding doen als dan nog steeds hetzelfde doel wordt bereikt. Ik wil hen namelijk stimuleren om zelf initiatief te nemen! Daarnaast stel ik mezelf steeds enthousiast op tijdens een muzoles. Ik ben me ervan bewust dat ik zelf het goede voorbeeld moet geven. Dit is bij dit vak zeker niet moeilijk aangezien ik het graag doe!  

Als een leerling vastzit met een opdracht, probeer ik enkel tussen te komen als het niet anders kan. Zo zal ik bewust niet ingrijpen als het niet echt van belang is of gebruik maken van een indirecte interventie. Ik probeer hen dan aan te zetten tot een andere oplossingsstrategie of ik geef aan wat er misloopt.

Om af te sluiten zou ik kunnen zeggen dat ik mijzelf beter heb leren kennen in de drie jaren muzo die ik achter de rug heb. Ik ben een persoon geworden die veel zelfverzekerder in het leven staat. Ik zou dus kunnen stellen dat ik dezelfde stadia doorlopen heb als een vlinder die zich ontpopt... Het is fijn te weten dat iedereen (zowel kinderen als volwassenen) talent in zich heeft. Met netjes binnen de lijntjes te kleuren bereik je niet veel, wel met durf en anders zijn! Daarnaast heb ik ontdekt dat muzo zo gemakkelijk kan gecombineerd worden met andere vakken. Het kan andere vakken veel fijner en uitdagender maken... Ik wil er graag voor zorgen dat kinderen zich in mijn klasje op creatief vlak veel beter ontwikkelen dan in mijn kindertijd het geval was! Met creativiteit kom je in het leven veel verder... Hopelijk mag ik in de toekomst nog veel nieuwe invalshoeken van muzo ontdekken!